بررسی استکمال نفس ملاصدرا در هنر اسلامی (33-49)

Examining Mulla Sadra's perfection of self in Islamic art

نویسندگان :

فاطمه آماده شاد¹، حسین اردلانی²،
دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز(مسئول)¹، دانشکده هنر و معماری همدان²
تعداد صفحات : 18
چکیده :

هدف این مقاله بررسی ویژگی کمال نفس ملاصدرا در هنر اسلامی و آنچه در اين ميان بحث انگيز است، چگونگى آن است. هنر یعنی بازآفرینش یا باز نمایانیدن یک عین یا معنا به نحو كمال مطلوب آن؛ هنرمند، پدیده آورنده، خالق و بازآفرین است؛ و به واقع میدانیم که هر آنچه موضوع این آفرینش و خلق است، حقیقتی است که کمال مطلوبی دارد، زیرا عشق الهی را بازنمایانده است. در واقع، هنر تحقق مراتب وجودیِ آدمی است و هنرمند کسی است که با نگرش زیبایی‌شناختی، جلوه‌ای از مرتبه وجودیِ خود را در قالب اثر هنری عینیت می‌بخشد. استكمال نفس از ديدگاه دين و فلسفه امرى پذيرفته شده است؛ نظرگاه ملاصدرا در مورد هنر و کمال نفسانی این بود که: عشق به روی زیبا از جمله اوضاع الهی است که بر آن مصالح و حکمت‌هایی مترتب است. در فلسفه، علم و عمل را از عوامل استكمال نفس مى شمارند؛ اما پرسش اين است كه اين دو چگونه به استكمال نفس هنر و هنرمند عرفانی مى انجامند؟ افزون بر اين آيا ویژگی استكمال نفس پس از خلق اثر هنر عرفانی نيز ادامه مى يابد؟ این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی و مداقه موضوع پرداخته است. در تشریح این نوشتار با هدف پاسخ به پرسشهای مورد بحث ابتدا به تعریف واژگان کلیدی _به عنوان پایه فرضیه موجود_ پرداخته شد، و به صورت کوتاه فرضیه های موجود را درباره تطبیق ویژگی های استکمال نفس از دیدگاه ملاصدرا بر هنر هنرمند اسلامی بررسی گردید و سپس و نتیجه گیری شده است.

چکیده انگلیسی :

The purpose of this article is to examine the characteristic of Mulla Sadra's perfection of self in Islamic art and what is controversial about it. Art means re-creating or re-presenting an object or meaning in its optimal way; An artist is a phenomenon bringer, creator and re-creator; And we really know that everything that is the subject of this creation is a truth that has a desirable perfection, because it represents divine love. In fact, art is the realization of the existence level of a person and an artist is someone who, with an aesthetic attitude, gives a manifestation of his existence level in the form of a work of art. Perfection of the soul is an accepted thing from the point of view of religion and philosophy; Mulla Sadra's opinion about art and sensual perfection was that: love for a beautiful face is one of the divine conditions, which has benefits and wisdom. In philosophy, science and practice are considered as factors of self-perfection; But the question is, how do these two complete the soul of the mystical artist and art? In addition, does the characteristic of perfection of the soul continue after the creation of the work of mystical art? This article investigates and examines the issue with a descriptive-analytical method. In the description of this article, with the aim of answering the discussed questions, the key words were first defined as the basis of the existing hypothesis, and the existing hypotheses regarding the application of self-fulfillment features from Mullah Sadra's point of view to the art of the Islamic artist were briefly examined. It has been concluded.

موضوع : مقاله علمی پژوهشی - فرهنگ و هنر اسلامی(پژوهش در فرهنگ و هنر، هنر اسلامی، فلسفه هنر
کلمات کلیدی : نفس، هنراسلامی، خلق هنری، هنرمند، سيراستكمالي، ملا صدرا.
کلمات کلیدی انگلیسی: Nafs, Islamic art, artistic creation, artist, Sirast Kamali, Mulla Sadra.
مراجع :
[1] ، جوادی آملی، عبدالله، 1358، از معقول تا محسوس در هنر اسلامی ( سخنرانی حضرت آیت الله جوادی آملی در دیدار با مدیران حوزه معاونت آموزش و پژوهش سازمان صدا و سیما)، چاپ اول، قم: زلال کوثر، سال چاپ زمستان 1388، ص 52-43. [2] ، نصر، سید حسین، لیمن، الیور، 1312 ش، تاریخ فلسفه اسلامی ج 3، ، نشر حکمت تهران، ص 177و178. [3] ، ملاصدرا، 1375، مجموعه رسائل فلسفی، رسائل خلق الاعمال و شواهد الربوبیه، انتشارات حکمت، تهران، ص 289. [4] ، ملاصدرا، 1981 م، الحمه المتعالیه فی الاسفار الاربعالقلیه، الطبعهالثالثه، دارحیاء التراث العربی، بیروت، ج 9، ص 53، [5] ، ملاصدرا، 1410 ق، الحکمة المتعالیه فی الاسفار العقیله الاربعه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ج 8، ص 28. [6] ، ملاصدرا، 1410 ق، الحکمة المتعالیه فی الاسفار العقیله الاربعه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ج 4، ص 234. [7] ، ملاصدرا، 1410 ق، الحکمة المتعالیه فی الاسفار العقیله الاربعه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ج 8، ص 343. [8] ، ملاصدرا، 1981 م، الحمه المتعالیه فی الاسفار الاربعالقلیه، الطبعهالثالثه، دارحیاء التراث العربی، بیروت، ج 1، ص 20. [9] ، نجفی سواد رودباری، رضوانه، شیروانی، علی، بهار 1393، تکون و تکامل نفس از منظر ملاصدرا، فلسفه و کلام، نشریه حکمت، شماره 19، ص 152. [10] ، صدرالمتالهین شیرازی، محمد بن ابراهیم، 1367، الشواهد الربوبیه. مقدمه و تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، ص 598. [11] ، صدرالمتالهین شیرازی، محمد بن ابراهیم، 1367، الشواهد الربوبیه. مقدمه و تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، ج 1، ص 266. [12] ، صدرالمتالهین شیرازی، محمد بن ابراهیم، 1367، الشواهد الربوبیه. مقدمه و تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، ص 287-290. [13] ، صدرالمتالهین شیرازی، محمد بن ابراهیم، 1367، الشواهد الربوبیه. مقدمه و تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، ج 2، ص 360-395. [14] ، نجفی سواد رودباری، رضوانه، شیروانی، علی، بهار 1393، تکون و تکامل نفس از منظر ملاصدرا، فلسفه و کلام، نشریه حکمت، شماره 19، ص151. [15] ، رهنورد، زهرا، 1392، حکمت هنر اسلامی، انتشارات سمت تهران، ص 57. [16] ، رشاد، علی اکبر، 1394، ماهیت هنر و نسبت و مناسبات آن با فطرت و دین، مجله قبستان، سال بیستم، ص 7. [17] ، ملاصدرا، 1410 ق، الحکمة المتعالیه فی الاسفار العقیله الاربعه، دار احیاء التراث العربی، بیروت، ، ج 8، ص6. [18] ، حسن زاده آملی، حسن، ابن سینا، 1375 ش، النفس من کتاب الشفاء، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، ص13. [19] ، حسن زاده آملی ، حسن، 1371 ش، عیون المسائل النفس و سرح العیون فی شرح العیون، تهران، انتشارات امیر کبیر، ص 92 [20] ، قرآن کریم [21] ، مجلسی، محمد باقر، 1404 ق، بحارالانوار، موسسه الوفاء، بیروت، ج 84، ص 344. [22] ، کلینی، محمد بن یعقوب، 1365 کافی، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ج 1، ص 136. [23] ، صدرالدین شیرازی 1981، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، بیروت: داراحیاء التراث العربی، چاپ سوم ص 1. [24] ، شیرازی، صدرالدین محمد، محمدی، دکتر مقصود، 1381، الاسفارالاربعه، ج۷، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران، ص 72. [25] ، رادی، مطهر، 1393، مبانی نظری نور و رنگ در هنر اسلام، مقاله چاپ شده ( بی جا)، ص 3. [26] ، رادی، مطهر، 1393، مبانی نظری نور و رنگ در هنر اسلام، مقاله چاپ شده ( بی جا)، ص 3-4. [27] ، حسینی، سید رضا. 1383، بررسی مفهوم و معنویت در نقش و نگاره ه های نقاشی ایرانی، پایان نامه کارشناسی ارشد پژوهش هنر، استاد راهنما محمد مددپور، دانشگاه شاهد، ص 91-92. [28] ، امامي جمعه، مهدي، 1385، فلسفه ي هنر در عشق شناسي ملاصدرا، انتشارات فرهنگستان هنر تهران، ص 20.

---

تعداد بازدید از مقاله : 165
تعداد دانلود فایل : 105